Fed Eylül’de faiz indirimi için hangi verilerde nelere bakacak?

Yatırımcılar, faiz indirimlerinin başlaması için ABD Merkez Bankası’nın 17-18 Eylül’deki toplantısına kilitlenmiş durumda.

Sürecin nereye varacağı ise belirsiz.

COVID-19 döneminde arz ve yatırım kalıplarındaki değişimler, yeni jeopolitik gerilimler, hatta olası bir ikinci Trump yönetiminin başlatacağı tarife savaşları riski, Fed’in yüksek faiz oranlarından çıkışını enflasyonla mücadelesi kadar zorlu hale getirebilir. Ancak en azından ilk dönüş yakın görünüyor.

Eylül ayının başlangıç noktası olup olmayacağı, enflasyonun merkez bankasının %2’lik hedefine doğru düşürülmesinde devam eden ilerleme ve işgücü piyasasının mütevazı ücret ve aylık istihdam artışları ile kaba bir dengede kalması ile Fed yetkililerinin beklediklerine yakın davranan verilere bağlı olacak.

Fed’in 30-31 Temmuz toplantısında gösterge faiz oranını %5.25-%5.50 aralığında sabit tutması bekleniyor ancak yeni politika açıklaması Eylül ayında bir faiz indirimine zemin hazırlamak için ekonominin tanımını ve görünümünü de değiştirebilir.

Temmuz ve Eylül toplantıları arasındaki yedi haftalık boşluk, daha fazla verinin birikmesine izin vermek için normalden bir hafta daha uzun. Bu süre aynı zamanda Kansas City Fed’in Jackson Hole, Wyoming’deki yıllık araştırma konferansını da içeriyor ki bu konferans Fed başkanlarının politika ile ilgili mesajlar vermek için sıklıkla kullandıkları bir mekan. New York Fed Başkanı John Williams yakın zamanda Wall Street Journal’a verdiği bir röportajda “Temmuz ve Eylül ayları arasında aslında çok şey öğreneceğiz” dedi.

BU NOKTAYA NASIL GELDİLER?

Salgının tetiklediği enflasyon şokunu “geçici” olarak küçümseyen Fed, Mart 2022’den itibaren politika yapıcıların fiyat baskılarının devam edeceğini kabul etmeleri ve kamu güvenini kaybetmekten endişe etmelerinin ardından faiz oranlarında tarihsel olarak hızlı bir artış başlattı. 12 politika toplantısı boyunca Fed, gösterge faiz oranını toplantı başına ortalama yarım yüzde puan olmak üzere 5,25 yüzde puan artırdı.

Bu, hem enflasyonu kontrol altına alma konusunda bir kararlılık mesajı vermek hem de birçok para politikası kuralının sıkılaştırma döngüsüne geç ve yavaş bir başlangıç olduğunu öne sürmesinin ardından arayı kapatmak için yapılan dört kez art arda dörtte üç puanlık artışları içeriyordu.

Fed’in politika faizi geçtiğimiz Temmuz ayında 2007-2009 finansal krizine giden süreçteki seviyeye ulaştı ve merkez bankası o zamandan beri bu seviyede tuttu. Bu “kısıtlayıcı” faiz oranları döneminin uzunluğu muhtemelen diğer son Fed para politikası döngülerinin ortasında yer alacaktır. Ancak bunun nedeni, yetkililerin geçen yıl tedarik zincirleri ve işgücü piyasalarının pandemi öncesindeki gibi davranmaya başlamasıyla elde ettikleri olumlu enflasyon sürprizleri. Enflasyon şokunun çoğu “geçici” oldu, sadece politika yapıcıların başlangıçta beklediğinden daha yavaş bir hızda gerçekleşti.

DEZENFLAYON DEVAM EDECEK Mİ?

Yaklaşan politika toplantısı öncesindeki son yorumlarında Fed yetkilileri enflasyonun yavaşlamaya devam edeceğini düşündüklerini ve bu durumda faiz indiriminin uygun olacağını belirttiler. Fed’in tercih ettiği kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksine göre enflasyon Mayıs ayında %2,6 olarak gerçekleşti.

Mayıs ayında %6 olan enflasyonun birçok ekonomist 26 Temmuz’da Haziran ayı verileri açıklandığında %2,5 ya da daha düşük bir seviyeye gerilemesini bekliyor. Eylül toplantısı öncesinde politika yapıcılar 30 Ağustos’ta Temmuz ayı PCE verisinin yanı sıra 14 Ağustos ve 11 Eylül’de sırasıyla Temmuz ve Ağustos ayı verilerini kapsayan iki tüketici fiyat endeksi raporu alacak. Ayrıca her iki ay için toptan eşya fiyatları verilerini de görecekler. Bu yılın başlarında enflasyonun yeniden yükselişe geçtiğine dair endişelere rağmen, son veriler yeniden bir yavaşlama olduğunu gösterdi.

İŞ PİYASASI DENGEDE KALABİLİR Mİ?

Powell kısa bir süre önce iş piyasasından “dengede” olarak bahsetti; bu ifade tam anlamıyla mevcut işçi sayısının firmaların işgücü talebiyle kabaca dengede olduğu; aylık yeni işe alım ve işten ayrılma akışının nüfus artışıyla uyumlu olduğu ve ücret artışının Fed’in enflasyon hedefiyle uyumlu hale geldiği anlamına geliyor.

Şu anki %4,1’lik işsizlik oranı, merkez bankası yetkililerinin %2’lik enflasyonla uzun vadede sürdürülebilir olduğunu düşündükleri oran ve politika yapıcılar enflasyonla mücadeleyi bitireceklerini ve işsizlikte önemli bir artış olmadan faizleri düşürmeye başlayacaklarını umuyorlar.

Gelecek istihdam raporları, artan ücretlerin ve işgücü eksikliklerinin artık bir enflasyon riski oluşturmadığını doğrulamak için incelenecekken, zayıflama işaretleri – yeterince kötüyse – gelecekteki faiz indirimlerinin boyutunu ve hızını etkileyebilir. İşsizlik oranı geçen yılki tarihi düşük seviye olan %3,4’ten bu yana yavaş ama istikrarlı bir şekilde yükseliyor ve bazı Fed yetkilileri işsizlik oranı yükselmeye başladığında bunun çok hızlı olduğunu belirtiyor. Eylül ayında toplanmadan önce yetkililer Çalışma Bakanlığı’nın Temmuz ve Ağustos aylarına ilişkin istihdam raporlarını sırasıyla 2 Ağustos ve 6 Eylül’de alacaklar.

İşsizlik başvurularına ilişkin veriler haftalık olarak geliyor ve rakamlar yükseliyor, ancak seri değişken ve mevsimsel faktörlerden büyük ölçüde etkileniyor. Haziran ve Temmuz ayları için iş açıkları ve işçi çıkış seviyelerine ilişkin raporlar sırasıyla 30 Temmuz ve 4 Eylül’de açıklanacak. İş Açıkları ve İşgücü Devir Anketi verileri, salgının istihdam piyasasını nasıl çarpıttığının bir örneği olarak, son Fed müzakerelerinde şaşırtıcı derecede büyük bir rol oynadı. Açık işlerin işsizlere oranı ve raporun diğer yönleri pandemi öncesi seviyelere dönerken, JOLTS raporları yetkililerin Fed’in ekonomiye çok uzun süre çok sert baskı yapması halinde işsizlik oranının yükselmeye başlayabileceği görüşünü şekillendirdi.