Ben sizin başkanınızım, ben ne dersem o olur…
I Am Your President – İnceleme
Politik simülatörleri severim, bu çeşitten yeni bir oyun çıktığında da mümkün mertebe bir talih vermeye çalışırım. Strateji için bir alt cins olarak tanımlanabilecek politik simülatörler de farklı biçimlerde çıkabiliyor karşımıza. Kimi dünyanın rastgele bir ülkesini seçip yönetebileceğiniz bir oynanış sunarken kiminde belli bir ülkenin başkanı rolü yükleniyor omuzlarınıza. Bu, kimi örneklerde bir kurgu ülke, kimilerindeyse gerçek bir ülkenin kurgu bir versiyonu oluyor.
İşte I Am Your President da bu son kategoride bir oyun, sizleri Amerikan Liderinin koltuğuna oturtuyor. Ondan sonrasıysa “Make America Great Again” hikayesi…
Şansa yazgıya lider olduk, uygun mi!
Oyunumuz, başkanlık koltuğuna oturacak kahramanımızın çocukluk günlerinden itibaren adım adım nasıl da ülkü bir lider adayı haline geldiğine dair bir anlatımla başlıyor. Görsellerde, evvelki ABD Liderlerinin yaşadıkları trajediler ve skandallara yer verilirken, kahramanımız da buralardan ne üzere dersler çıkardığını paylaşıyor bizlerle. Bu noktada, oyunun esprili lisanına de ufak ufak şahitlik etmeye başlıyoruz.
Kahramanımız, bir nevi Designated Survivor durumunda, bir anda kendisini ABD Lideri olarak buluveriyor. Bu noktadan sonra, süratli bir halde işlere ısınmak durumundayız. Lakin olağan öncesinde siyasi eğilimimizi tespit etmek, önceliklerimizi belirlemek gerek. Bu ısınma tipinde, danışmanlarınızdan birisi çeşitli sorular soruyor, bizim verdiğimiz karşılıklarla da politik yelpazede konuşlanacağımız nokta belirlenmiş oluyor. Hangi partiden lider olacağınız da bu halde tespit ediliyor, olağan itiraz edip yok ben başkasından yoluma devam edeceğim de diyebilirsiniz, karar size kalmış.
Kendiniz için öncelikli maksatlar de belirledikten sonra artık başkancılık oynamaya başlayabilirsiniz. Mars’a beşerli uçuş gerçekleştirmekten terörle uğraşa uzanan ana gayelere ek olarak yine yapılanma yahut halkın adamı olmak üzere yan amaçlar de kelam konusu.
Bu ısınma faslından sonra artık lider olarak ipleri yavaş yavaş elimize almaya başlıyoruz. Bakanlarınız ve danışmanlarınızın biri çıkıp biri giriyor ofisinize, size farklı durumlar hakkında bilgiler veriyor ve talimatlarınızı bekliyorlar. Verdiğiniz kararlar toplum (halk nezdindeki itibarınız/popülariteniz), siyaset (partinizden, grup üyelerinizden vs aldığınız destek), sanayi (üretim miktarınız), iktisat (gelirleriniz), ordu (askeri gücünüz) ve diplomasi (diğer ülkelerle ilgilerde etkinliğiniz) kalemlerinden bir yahut birkaçı üzerinde olumlu-olumsuz tesirler gösteriyor, bunlardaki değişimler de sonuç olarak sizi muvaffakiyete ya da başarısızlığa götürecek yolun taşlarını döşüyor.
Bakan ve danışmanlarla gerçekleştirilen bu rutinlerin dışında basın toplantıları, röportajlar ve basın açıklamaları da emsal tesirler gösteriyor. Basın toplantılarında soruyu soracak şahısları seçip sonrasında da süratlice en uygun olacağını düşündüğünüz karşılığı vermeye çalışıyorsunuz. Röportajlar/canlı yayınlar için de emsal bir durum kelam konusu; lakin orada danışmanınız tarafından hazırlanan bilgi notları doğrultusunda hangi yanıtın daha makul olduğunu tespit etme imkânınız bulunuyor. Basın açıklamalarında ise, metni oluşturmak için 3 kısmı doldurmanız gerekiyor ve her kısım için de üçer tane tercih sunuluyor. Bunlar içerisinden size nazaran en uygun görünen kombinasyonu oluşturmaya çalışıyor, sonrasında da umut ettiğiniz sonucu yaratması için dua ediyorsunuz 🙂
Bir de “Screech” sorunu var (tweetlemiyor da screechliyorsunuz işte). Esasen lider olarak aksiyon aldığınız birinci sahne de bu oluyor ve devir periyot tekrar toplumsal medyaya başvurmak durumunda kalıyorsunuz. Bu kısım, işe esprili bir hava katmış katmasına da daha önemli bir şeyler paylaşmak istediğinizde yahut vakit zaman ortamı yumuşatacak bir paylaşıma niyetlendiğinizde, beklediğiniz cinsten metinlerin hazırlanmadığını görmek bir ölçü hayal kırıklığı yaratıyor.
Belirli bahislerde aksiyon kararı almak ve almamak üzere bir tercih yaptığınız bir kısım da var. Çalışma arkadaşlarınız tarafından önünüze konulan taslak metni imzalayıp sonrasında “Kabul” yahut “Ret” mührünü vuruyorsunuz. Bu da yol, su, elektrik olarak geri dönüyor sizlere.
Bir de kabine toplantısı için oturma planı var -ki burada bile karar vermeniz gereken bir ayrıntı sıkıştırılmış ortaya. Yakın etrafınızda hangi bakan ve bürokratların oturacağını seçiyorsunuz (kimler ‘inner circle’da yer alacak, karar veriyorsunuz), bunlar da 6 ana istatistiğe tesir ediyor her cinste.
Buraya kadar anlattığım mekanikler oyuna renk katmakla birlikte, kimileri şöyle bir görünüp kaybolduğundan tadını tam manasıyla almak güç. Zati oyuna dair lisana getirilebilecek eksilerden birisi de bu.
Dünya bir sahnedir…
Her çeşitte, belli bir aksiyon puanına sahibiz. Üstte saydığım günlük olaylarda bu puandan bağımsız halde hareket edebiliyoruz. Bu puanlarıysa 2 ana alanda kullanabiliyoruz. Bunlardan birincisi, projeler kısmı. Sağlıktan askeri harcamalara 9 ana başlıkta çok sayıda proje kelam konusu; her bir başlıkta 4 projeye kadar tercihte bulunma imkânınız bulunuyor. Her bir projenin artıları ve eksileri var, haliyle hangi projelere öncelik verip hangilerinden uzak duracağınız da ehemmiyet arz ediyor.
Aksiyon puanlarının bir öteki kullanım alanı da dünya haritası. Bu harita üzerindeki her ülkeyle makul bir ilgi durumunuz ve tıpkı vakitte bu ülkelerin de makul özellikleri var. Hangi ülkeye yönelik hangi faaliyeti uygulamaya koyabileceğiniz o ülkeyle diplomatik alaka durumunuza, uygulamaya koyduğunuz faaliyetin doğuracağı sonuçlarsa o ülkenin özelliklerine bağlı. Başlangıçta espiyonaj faaliyetleri ve ticaret mutabakatları faalken, hayata geçirdiğiniz projeler sonrasında tercihleriniz çeşitleniyor; diplomatik münasebetler tesis etmek, askeri üs kurmak, işgal de tercihler ortasına ekleniyor.
Dünya haritasında vakit zaman kimi olaylarla da karşılaşıyorsunuz ve burada da tercihler yapmanız gerekiyor. Aksiyon puanı tüketmeyen bu olaylar, yeniden başlangıçta belirttiğimiz 6 istatistikte değişikliklere yol açıp kar/zarar tablomuza yazıyorlar. Tahminen bu çeşit olaylarla daha sık karşılaşsak ve bunlar da bir kalemde olup bitmese, devamlılık arz etse daha güzel olabilirmiş, üretimciler bu türlü tercih etmemiş.
Oyunda “yerinde düşünülmüş, lakin layıkıyla uygulanamamış” diye düşündüğüm ayrıntılardan birisi krizler. Farklı başlıklarda çeşitli krizlerle karşı karşıya kalıyoruz. Lakin bu krizlere direkt bir müdahalede bulunamıyoruz, bu türlü bir imkân varsa da ben çözemedim, çözebilenler beri gelsin, beni de aydınlatsınlar 🙂 Ayrıyeten bu krizlerin temel kaynaklara tesirleri dışında bir tesiri de bulunmuyor. Halbuki, yaptığımız kimi tercihlerle yahut denetimimiz dışında gelişen olaylarla tetiklenen krizlere müdahale etmek durumunda kalsak, bu müdahaleler farklı sonuçlar doğursa, zincirleme olaylar yaşansa kriz konusu daha ilgi alımlı bir ayrıntı olabilirmiş, olamamış.
Oyunda esprili bir lisan kullanımının tercih edilmesiyle ilgili olarak da emsal fikirlerim var. Yerinde kullanılan, yüzümüzde hafif bir tebessüm oluşturan esprilere elbette bir şey demiyorum, onlar oyuna renk katıyorlar. Lakin bu işin suyunun çıkarıldığını düşündüğüm anlar da olmadı değil; üretimciler ölçüyü bir ölçü kaçırmış üzere geldi bana.
Yukarıda özetlemeye çalıştığım bu kadar deneyimin akabinde çıkardığım temel sonuç şu: Üretimciler, oyuna neleri eklemeleri gerektiğini görmüş, malzemeyi toparlamışlar; fakat iş bunları kullanmaya gelince işler biraz sarpa sarmış üzere geliyor bana. Kimi gereçleri gereğinden fazla, bazılarını ise yok denecek kadar az kullandıklarından, sonuçta ortaya umut edilen kadar etkileyici bir menü çıkmamış. Kimi yerde damağınıza şöyle muhakkak belgisiz bir tat geliyor, biraz daha yemek istiyorsunuz, sonra sosu biraz fazla kaçmış bir lokmaya denk geliyorsunuz, iştahınız kaçıyor.
Yine de toparlanma ihtimali var. Geride bıraktığımız 1 aylık deneyimden hareketle söylüyorum bunu. Oyunda birtakım teknik ıstıraplar da bulunuyordu (-ki bir kısmı hala yerli yerinde duruyor), geliştirici grup geri dönüşleri dikkate alıp süratlice yayınladıkları güncellemelerle bunları gidermeye çalıştılar, oyuncuları ciddiye aldıklarını gösterdiler. Oyuna yeni senaryolar, yeni içerikler de eklenecek. Bu sürecin akabinde karşımıza daha âlâ bir oyun çıkacağına dair umudumu koruyorum. Şu haliyle, çok ön plana çıkan bir imal değil; çeşide yeni giriş yapacaklar için ısınma çeşidi niteliğinde esprili bir oyun olarak kıymetlendirilebilir.
New Casinos
