Taha Akyol, 20 yıllık kamu ihale belgelerinin sürecini yazdı: Mesela ihale belgesi

Gazeteci ve Karar gazetesinde köşe müellifi olan Taha Akyol, “Mesela ihale dosyası” başlığıyla kaleme aldığı yazısında Kamu ihale belgelerinin “çürümesindeki” 20 yıllık süreci anlattı. Yazısına “Filmin birinci kısmında 2001 krizi var. Popülizm ülke kaynaklarını tüketmiş, iktisat krize girmiştir. Kemal Derviş’in ünlü “15 Kanun”undan biri, 4 Ocak 2002’de kabul edilen 41 unsurluk Kamu İhale Kanunu’dur.” kelamlarıyla başlayan Akyol’un yazısının tam hali şu halde:

“Kamu İhale Kanunu’nun başına gelenler, iktidarın yirmi yılını yansıtan bir sinema üzeredir. Kamu eliyle “bizden” iş etraflarına servet transferi, kıymetli inşaatlar, hukuk devleti imajının gölgelenmesi, son yıllarda yatırım gelmemesi, lakin bütün bunlar olurken, ‘uçuyoruz, dünya bizi kıskanıyor’ propagandası…

Filmin birinci kısmında 2001 krizi var… Popülizm ülke kaynaklarını tüketmiş, iktisat krize girmiştir. Kemal Derviş’in ünlü “15 Kanun”undan biri, 4 Ocak 2002’de kabul edilen 41 unsurluk Kamu İhale Kanunu’dur.

Ecevit imzasıyla Meclis’e sevk edilmişti. Artık iktidarlar ‘yandaşa ihale’ yapamayacaktı. Avrupa Birliği standartlarına nazaran ihaleler şeffaf, rekabetçi ve kesinlikle ‘iktisadi’ olacaktı. Yalnızca kanunda yazılan çok hudutlu “istisna” hallerinde “davet usulü” uygulanacaktı.

BOZULMA BAŞLIYOR

AK Parti iktidarı bu “istisna”ları genişleterek kanunu değiştirmeye başladı, istediğine ihale verme yollarını genişletiyordu.

Durmuş Yılmaz 2020’deki bir açıklamasında İhale Kanunu’nunda “191 değişiklik yapıldı, kaynak tahsisi bozuldu ve yolsuzlukları arttı” diye açıklama yapacaktı. (6 Aralık 2020)

TÜSİAD Lideri Muharrem Yılmaz daha 2014’te “Hukukun üstünlüğüne riayet edilmeyen… ihale yasası onlarca defa değiştirilen bu türlü bir ülkeye yabancı sermayenin gelmesi mümkün değildir” diyerek kamuya yansıyan birinci uyarıyı yapmıştır. (23 Ocak 2014)

Başbakan Erdoğan bunu ihtar üzere almadı, Küme Konuşmasında TÜSİAD’ın “kendi ülkesini dışarıya kötülediğini… yabancı sermayeyi korkutamaya çalıştığını, her yerinde bunun isminin ihanet olduğunu” söyledi. (28 Ocak 2014)

Sanki dünyadaki iktisadi kurumlar ve şirketler İhale Kanunu’ndaki değişiklikleri bilmiyorlardı da TÜSİAD ihbar ediyordu! Gerçekten AB dahil memleketler arası raporlarda bu mevzu daima tenkit edilegelmektedir.

İktidarın Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Plan Bütçe Komisyonun’da nasıl konuştu biliyor musunuz?

Şöyle:

“Sayıştan raporları gözümü açtı… Elimden gelse Kamu İhale Kanunu’ndaki tüm istisnaları kaldırırım.” (5 Kasım 2014)

Tabii yetki onda değildi.

2023 SEÇİMLERİNE

Bozulma ağırlaşarak devam etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2020 sonlarında, hakikat bir kararla “reform periyoduna gidiyoruz” diyerek ortodoks iktisatçılar Naci Ağbal’ı Merkez Bankası’na, Lütfi Elvan’ı Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirdi. Göstergelerde güzelleşmeler başlıyordu.

Bakan Lütfi Elvan, hazırladığı paket hakkında bilgi verirken şunları söyledi:

“Kamu İhaleleri için de yeni bir sistemin devreye girecek. Sertifikasyon sistemi getiriyoruz. Firmaların liyakat ve yetkinliklerini belirleyen kriterler kamuoyuyla paylaşılacak. İhalelerde kontrolü güçlendirip, tasarruf ve şeffaflığı artıracağız… İhale Kanunu’ndaki istisnaların değerli bir kısmını kaldıracağız.” (16 Mart 2021)

Allah biliyor, Elvan’ın ıslahat paketini dinlerken içimde bir umut belirmişti… Ama Cumhurbaşkanı, “milli ve yerli model” diyerek bugünkü siyasetlerine yönelecek, Ağbal’ın yerine Kavcıoğlu’nu, Elvan’ın yerine Nebati’yi getirecekti… Sonrası malum…

Ve… 2023 seçimlerine giderken Ak Parti’nin Seçim Beyannamesi’nde bir cümle:

“Kamu İhale Kanunu güncellenecek!”

Yıllar geçtikten, hasar vahim surette büyüdükten sonra, bu bir tek cümle…

Filim burada sona eriyor. Sonrasını yaşayarak göreceğiz.

DÜŞÜNMEK SORUNU

TÜSİAD’ın, Mehmet Şimşek’in ve Lütfi Elvan’ın İhale Kanunu hakkındaki görüşlerinin tıpkı istikamette olması değerlidir; iktisat biliminin gereklerini söylüyorlardı.

Demek ki iktisadın siyaset ve ideolojilerin dışında kendine ilişkin gerçekleri, kanunları var lakin siyaset bunu dinlemedi.

Dün, bugün, sıkıntımız zihniyet sıkıntısıdır, olgularla, bilgilerle düşünmek yerine tutkularla davranmak…

Ekonominin bir bilim olduğunu toplumca anladığımızda “orta gelir tuzağı”ndan kurtulup istikrarlı, verimli, teknoloji öncelikli bir kalkınma yoluna gireceğiz. “Büyük Türkiye”nin diğer yolu yoktur.

Erdoğan “kişi başı geliri 2002’deki 3 bin dolardan 2013’de 12 bin dolara çıkardım” diyor Doğrudur. Lakin 2020’de 8 bin dolara düştük! Erdoğan artık 2028’de 16 bin dolara çıkmayı vaat ediyor.

2013-2028, tam on beş yıl, yalnızca dört bin dolar artış! Bu acıklı gerçek, on beş yıllık yanlışların faturasıdır.”

patronlardunyasi.com